Meervoudsvormen
We schrijven de regelmatige meervoudsvorm van een zelfstandig naamwoord zoals we hem uitspreken: met de uitgang (doorgaans -en, -n, -s) aan het woord vast. Daarbij passen we de spellingregels voor open of gesloten lettergrepen toe.
- hand - handen
- boom - bomen
- kan - kannen
- weide - weiden, weides
- appel - appelen, appels
- leraar - leraren, leraars
- kind - kinderen
- blad - bladen - bladeren
Als het grondwoord* eindigt op een lange klinker die we met één letterteken en zonder accent* schrijven, gebruiken we een apostrof voor de meervouds -s.
- oma's
- alibi's
- risico's
- haiku's
- directory's
- alinea's
- duo's
- la's
De s wordt aan het woord vast geschreven als het eindigt op een toonloze /ə/, op een klinker met een accentteken, of op een klinker die met twee letters of meer wordt geschreven.
- lente - lentes
- café - cafés
- bureau - bureaus
- shampoo - shampoos
- spray - sprays
Ook als we aan het eind van het woord een klinker horen, maar een medeklinker schrijven, hechten we de s vast aan het woord.
escargot - escargots sjah - sjahs ayatollah - ayatollahs
Alleen meervouden op -en kunnen bij deze groep woorden problemen veroorzaken.
park parken zak zakken zaak zaken parkiet parkieten
Na een korte klinker (bv. de a in zak) verdubbelt de medeklinker (zakken). Lange klanken (bv. de a in zaken) in de meervoudsvorm worden geschreven met ‚‚n klinker (a). Bijna niemand heeft hier moeite mee.
Er is een korte klinker: de stomme e (uh), oftewel: de schwa. De schwa heeft nooit een klemtoon. Dat betekent dat je ook nooit een verdubbeling van de medeklinker krijgt in het meervoud, zoals dat wel nodig is in zak - zakken.
dreumes dreumesen
luiwammes luiwammesen lobbes lobbesen lemmet lemmeten
Ook de i kan voorkomen in een onbeklemtoonde lettergreep. Verdubbeling van de medeklinker is niet nodig als het woord eindigt op onbeklemtoond -ik of -it.
havik haviken
leeuwerik leeuweriken monnik monniken perzik perziken kievit kieviten
Komen -es, -et, -ik of -it voor in lettergreep mŠt klemtoon dan moet je de medeklinker verdubbelen.
zangeres zangeressen
sigaret sigaretten frik frikken gebit gebitten
ZELFSTANDIGE NAAMWOORDEN EINDIGEND OP EEN KLINKER
Eindigt een woord op een klinker, dan kun je de -s er gewoon aan vast zetten, zolang je geen uitspraakproblemen krijgt.
gnoe gnoes
etui etuis niveau niveaus café cafés functie functies dominee dominees
Neem je het woord opa en je plakt daar een -s aan vast, dan krijg je een vreemde uitspraak (opas). Om uitspraakproblemen te voorkomen schrijven we 's. 's krijg je na: a, i, o, u en y
opa opa's
taxi taxi's hobo hobo's paraplu paraplu's baby baby's
Bij de y geldt hetzelfde als bij de verkleinwoorden: Wanneer het woord eindigt op -uy, -oy, -ay of -ey, dan: s eraan vast:
playboy playboys
Woorden die eindigen op -ee met een meervoud op -en, krijgen een trema. Het trema komt op de laatste e:
zee zee‰n
slee slee‰n orchidee orchidee‰n
Woorden die eindigen op -ie met een meervoud op -en, krijgen ook een trema.
Let op: Ligt de klemtoon op -ie: dan -ie + ën:
kopie kopie‰n
knie knie‰n
Ligt de klemtoon niet op -ie: dan -ie + ..n
bacterie bacteriën
olie oli‰n
VREEMDE MEERVOUDEN EN F/V - S/Z-PROBLEMEN
Het Nederlands heeft veel woorden overgenomen uit andere talen. Vaak nemen deze woorden hun eigen meervoudsvorm mee:
- um wordt -a: museum - musea
- is wordt -es: crisis - crises
- us wordt -i: musicus - musici
Als het woord ingeburgerd raakt, verdwijnt het vreemde meervoud. Zo hoor je mensen vaak spreken over museums en crisissen. Alleen de bij woorden op –us is het meervoud -ussen niet toegestaan.
Aan het eind van een Nederlands woord tref je nooit een -z of een -v aan. Dat wordt dan een -s of een -f. Het enkelvoud van de Graaf van Holland eindigt daarom op een - f, maar in het meervoud verschijnt weer de -v: de Graven van Holland.