Een zin is enkelvoudig als er tussen hoofdletter en punt slechts één persoonsvorm aanwezig is: PSV wordt ook dit jaar kampioen. Dat arrogante Ajax kan het voor de zoveelste keer vergeten.

Een enkelvoudige zin heeft maar één PV; een samengestelde zin heeft meer PV's.

Het huis aan de overzijde van deze drukke straat wordt morgen misschien gesloopt door de wat excentrieke oude eigenaar: enkelvoudige zin → want maar 1 PV

Hij kwam binnen, keek even rond en verdween weer: samengestelde zin want 3 PV's

Een zin is samengesteld als tussen hoofdletter en punt meer dan één persoonsvorm aanwezig is.

• twee hoofdzinnen met een voegwoord ertussen (Jan schrijft een brief en Peter speelt piano)
• een hoofdzin waarin een bijzin is opgenomen (Ik ontdekte dat hij gelogen had.)

Tip! Bij een hoofdzin staan pv en onderwerp naast elkaar. (Er kunnen geen andere zinsdelen tussen) Bij een bijzin kunnen er tussen pv en onderwerp wel andere zinsdelen staan:

* Maria vertelde (hoofdzin) dat zij in Eindhoven was geweest (bijzin).

Een bijzin kun je vervangen door een zinsdeel zónder pv:

* Ik zet de muziek aan zodra ze hier zijn —> Dan zet ik de muziek aan.

De deelzinnen van een samengestelde zin kunnen op twee manieren gecombineerd worden:

de deelzinnen zijn gelijkwaardig

Jan lust geen garnalen / maar / zijn vrouw maakt ze toch klaar.

• alle deelzinnen kunnen op zichzelf staan als volledige zin
• ze worden verbonden door leestekens of voegwoorden
• O en PV staan samen

enkele mogelijke verbanden zijn:

• aaneenschakelend: met het voegwoord en
• tegenstellend: met het voegwoord maar of of
• oorzakelijk: met het voegwoord want

de ene zin is onderdeel van de andere en kan niet op zichzelf staan

Alhoewel / Jan geen garnalen lust, / maakt zijn vrouw ze toch klaar. Ze vindt / dat / hij moet eten wat de pot schaft.

• de ondergeschikte zin is zinsdeel of zinsdeelstuk van de hoofdzin

De benaming van de deelzinnen:

bijzin: een zin die een zinsdeel is van een samengestelde zin

• Dat deze tekst moeilijk is, is voor iedereen duidelijk: onderwerpszin
• Ik begrijp dat je dit niet kan aanvaarden: lijdendvoorwerpszin

hoofdzin: een zin die op zichzelf een afzonderlijke zin kan vormen (en de eigenlijke betekenis bevat)

De man die andere keren met veel branie zijn overtuiging verdedigde tegenover andersdenkenden bleef zwijgen.

Toegepast op het voorgaande geeft dat: bij nevenschikking worden hoofdzinnen gecombineerd, bij onderschikking bevat de zin een (of meer) hoofdzin(nen) en een (of meer) bijzin(nen)