Tijdens de zgn. Gouden Eeuw (ca. 1600 - 1670) wordt Noord-Nederland één van de belangrijkste staten ter wereld:

• Cultureel: met name de schilderkunst is van belang (Rembrandt, Vermeer, Jan Steen en vele anderen).
• Wetenschappelijk: Christiaan Huygens, Hugo de Groot, Simon Stevin e.a. .
• Economisch: de handelscompagnieën V.O.C. en W.I.C., Indië.

Bekend werk:

Het Spaens Heydinnetje, een verhaal over een zigeunerin, een schijnbaar heidense vrouw in Spanje.

Bekende werken:

Warenar, een blijspel over een vrek. Een blijspel speelt zich meestal af in de betere kringen, de gebeurtenissen zijn deels ernstig, deelsgrappig en misstanden in de maatschappij en gebreken van de mensen worden vaak belachelijk gemaakt.

Granida, een pastorale of herdersspel over liefde en politiek. Een herdersspel is een toneelstuk waarin het eenvoudige herdersleven wordt verheerlijkt i.t.t. het aan conventies (= vaste regels of gewoonten) gebonden hofleven vol intriges (= complotten, samenzweringen en geroddel).

Hij beschreef vooral het leven van het gewone volk in zijn woonplaats Amsterdam.

Bekende werken:

Spaanschen Brabander, een blijspel over een Brabander van Spaanse afkomst die zich veel rijker voordoet dan hij is.

Klucht van de koe, een klucht over een boer die zo handig bedrogen wordt dat hij zonder het te weten zijn eigen koe verkoopt, en het geld aan de bedrieger geeft.

Klucht van de meulenaer, een klucht over een molenaar die tevergeefs zijn vrouw probeert te bedriegen.

Hij is vooral bekend geworden door zijn Bijbelse treurspelen: klassieke drama's gebaseerd op verhalen uit de Bijbel.

Een klassiek drama is een drama zoals dat opgevoerd werd bij de Grieken en de Romeinen.

Bekend werk:

Zeestraet, een lang gedicht over een klinkerweg van Den Haag naar Scheveningen.

1. Er dienden vijf bedrijven te zijn.
2. Er zijn drie eenheden, nl. die van tijd, plaats, en handeling, waarmee bedoeld werd dat het stuk zich binnen 24 uur moest afspelen, op een beperkte ruimte en uitsluitend één onderwerp mocht behandelen.
3. De hoofdpersoon (held) is meestal tragisch.
4. De afloop is in de regel slecht.
5. Een bode vertelt de gebeurtenissen van elders.
6. Tussen de bedrijven door treden reien op: koren die via zang en dans een toelichting geven op het vertoonde.
7. Soms: een “deus ex machina”: een god of een engel die met behulp van een mechaniek van hoog boven het toneel neerdaalt.

Deze 'voorschriften' zijn geformuleerd door de Griek Aristoteles (± 350 v. Chr.) in zijn Poëtica. Hij constateerde dat veel schrijvers op deze manier te werk gingen.

Bekende werken:

Gijsbrecht van Aemstel, een treurspel over de ondergang van Amsterdam rond 1300.

Lucifer, een Bijbels treurspel over de val van de engel Lucifer.

Joseph in Dothan, een Bijbels treurspel over Joseph die verkocht wordt.