Aan de vruchten kent men de boom.

  je kunt alleen iemand echt leren kennen door de dingen die doet en de manieren waarop iemand dingen aanpakt

Aap wat heb je mooie jongen.

#iemand probeert door lief en aardig te doen iets gedaan te krijgen

Achter de wolken schijnt de zon.

#alle nare dingen zijn tijdelijk en daarna wordt het beter

Aken en Keulen zijn niet op één dag gebouwd.

#voor een uitgebreide klus heb je meer tijd nodig

Al draagt een aap een gouden ring, het is en blijft een lelijk ding.

#als iets slecht of lelijk is, kun je het niet goed of mooi maken door er een kleinigheid aan te veranderen. 

Al doende leert men.

#door iets zelf te doen leert men dat het best

Al is de leugen nog zo snel, de waarheid achterhaalt hem wel.

#de waarheid komt altijd vroeg of laat naar buiten 

Alle gekheid op een stokje.

#nu even serieus
        

Alle hens aan dek

  == > iedereen meehelpen

Alle hout is geen timmerhout.

#niet alles is van voldoende kwaliteit

Alle wegen leiden naar Rome

#er zijn veel manieren om je doel te bereiken
        

Als de berg niet tot Mohammed komt, zal Mohammed tot de berg gaan.

#genoegen nemen met wat mogelijk is

Als de ene hand de ander wast worden ze allebei schoon.

#wanneer je samenwerkt en elkaar helpt is hetgeen gebeuren moet sneller gedaan

Als de kat van huis is, dansen de muizen op tafel.

#als de baas niet aanwezig is, wordt daar misbruik van gemaakt

Als de nood het hoogste is, is de redding nabij.

#in hoge nood komt er vaak plotseling een oplossing

Als de vos de passie preekt, boer, let op uw kippen.

#pas op voor slijmballen. Ze willen altijd wat van je.

Als de wijn is in de man, is de wijsheid in de kan.

#iemand die te veel heeft gedronken is niet meer in staat goede beslissingen te nemen

Als er een schaap over de dam is, volgen er meer.

#als er de eerste stap is gezet is het voor een ander niet moeilijk meer om die ook te maken en volgt de rest vanzelf

Als hadden geweest is, is hebben te laat. .

#niet zeuren over gedane zaken

Als het getij verloopt, verzet men de bakens.

#als de omstandigheden veranderen neemt men andere nieuwe maatregelen, en stelt men andere uitgangspunten en doelen

Als het kalf verdronken is, dempt men de put.

#pas als het te laat is, neemt men maatregelen

Als je hem een vinger geeft, neemt hij de hele hand

#als je iemand een beetje helpt, wil diegene altijd je hulp

Als katten muizen, mauwen ze niet.

#wanneer je aan het eten bent, praat je niet zoveel.

Als men over de duivel spreekt, dan trapt men hem op zijn staart.

#over een persoon praten die er dan plots komt aanlopen

Als twee honden vechten om een been, loopt de derde er mee heen.

#als twee personen ruzie hebben of er niet uit komen, kan een derde daarvan profiteren

April doet wat hij wil.

#de maand april is qua weer erg veranderlijk

Arbeid adelt.

#van hard te werken word je een nobeler/beter mens

As is verbrande turf.

#aan een belofte (as = als) heb je niets

Baat het niet, schaadt het niet.

#iets kan helpen, maar als het niet helpt zal het geen problemen geven

Belofte maakt schuld.

#als je iets beloofd hebt moet je dat ook nakomen

Beter een half ei dan een lege dop.

#beter iets dan helemaal niets

Beter één vogel in de hand dan tien in de lucht.

#kleine concrete resultaten zijn beter dan grootse plannen

Beter een goede buur dan een verre vriend.

#je hebt meer aan iemand in de buurt

Beter hard geblazen dan de mond gebrand.

#het is beter dat men zich inspant dan dat er door slordigheid of luiheid een ongeluk gebeurt/iets fout gaat

Beter laat dan nooit.

#het is beter dat iets een beetje te laat komt, dan dat het nooit gebeurt

Beter ten halve gekeerd dan ten hele gedwaald.

#je kan beter iets voortijdig stoppen dan doorgaan tot het helemaal verkeerd gaat
        

Beter voorkomen dan genezen.

#je kan beter iets voortijdig voorkomen dan er later de gevolgen van inzien

Bezint eer ge begint.

#denk goed na over de gevolgen voordat je actie onderneemt

Bij het scheiden van de markt, leert men de kooplui kennen.

#als de zaken eenmaal gedaan zijn leer je iemand pas kennen

Bitter in de mond, maakt het hart gezond.

#iets heeft een vieze smaak maar maakt de mens wel beter

Blaffende honden bijten niet.

#een grote mond hebben, maar als het er op aan komt niets doen, je moet daarom dus niet per definitie bang zijn voor iemand met een grote mond

Boontje komt om zijn loontje.

#hij krijgt wat hij verdient, de gevolgen zal iemand altijd wel een keer moeten gaan dragen

Boter bij de vis.

#meteen betalen, niet wachten

Buurmans leed troost.

#door het verdriet of de pijn van een ander kun je je eigen verdriet en pijn beter verdragen

Daar helpt geen lievemoederen aan.

#niets helpt, ook vriendelijke woorden niet

Daar is geen woord Frans/Latijn/Chinees bij.

#iedereen kan dat begrijpen

Daar kan de schoorsteen niet van roken.

#men kan niet alleen van vriendelijke woorden leven

Daarvan gaan er dertien in een dozijn.

#iets heel gewoons

Daar zit 'em de kneep. Daar zit 'em de knoop.

#daar zitten de moeilijkheden/problemen

Dat haal je de koekoek.

#dat zal wel waar zijn

Dat wast al het water van de zee niet af.

#iets is niet meer te veranderen/aan te passen

Dat zal hem niet glad zitten.

#iets zal niet meevallen en moeilijk zijn

De aanhouder wint.

#als je niet opgeeft lukt het vast wel

De appel valt niet ver van de stam/boom.

#een kind lijkt op zijn ouder(s) / een persoon vertoont gelijkenis met de ander

De beste breister laat wel eens een steek vallen.

#ook diegene die het kundigst is maakt fouten

De beste stuurlui staan aan wal.

#het is makkelijker om kritiek te geven dan om zelf iets te bereiken
#diegenen die het moeilijke werk niet doen hebben wel de grootste kritiek en aanmerkingen, maar hebben er zelf geen ervaring mee en denken het toch beter te weten

De boog kan niet altijd gespannen staan.

#aan een stuk doorwerken is niet gezond, er moet ook rust tussendoor zijn

De brutalen hebben de halve wereld.

#wie brutaal is krijgt doorgaans meer dan dat diegene recht op heeft

De dader ligt op het kerkhof.

#er is niemand die weet wie de dader is

De dorsende os zult gij niet muilbanden.

#iemand die voor je werkt moet je goed behandelen

De druiven zijn zuur.

#iets zeggen niet erg te vinden maar er eigenlijk het tegenovergestelde van denken

De een z'n dood is een ander z'n brood.

#wat voor de één een nadeel is, daar profiteert een ander van

De eerste klap is een daalder waard.

#wie het eerste begint heeft de meeste kans op overwinning

De ene dienst is de andere waard.

#wanneer iemand helpt, doet men graag iets terug

De gebraden duiven vliegen niemand in de mond.

#iemand die luxe wil zal er voor moeten werken

De gekken krijgen de kaart.

#dwaze en onverstandige mensen krijgen hun gelijk of ze dat hebben of niet

De gelegenheid maakt de dief.

#wanneer de omstandigheden het gemakkelijker erop maken is stelen verleidelijk

De gestage drup holt de steen (uit).

#door het vol te houden wordt uitwindelijk wel het doel bereikt

De kleren maken de man.

#met nette kleding en een goed verzorgd uiterlijk zal je veel sterker staan in het (zaken)leven

De kost gaat voor de baat uit.

#eerst moeten er kosten worden gemaakt alvorens men er iets aan verdienen kan

De kruik gaat zolang te water, tot zij breekt.

#men kan gevaarlijke dingen blijven doen totdat het misgaat.

De laatste loodjes wegen het zwaarst.

#aan het eind van de klus wordt het werken het meest moeilijk
#de dingen op het einde van een karwei zijn het vermoeiendst

De lampt hangt scheef.

#het geld is op

De liefde kan niet van één kant komen.

#als je samen iets doet zal ieder moeten bijdragen

De mens wikt, maar God beschikt.

#de mensen maken allerlei plannen, maar het is niet aan hen of dat ook gebeurt

De morgenstond heeft goud in de mond.

#als men vroeg opstaat kan men veel werk verzetten

De muren hebben oren.

#let op wat je zegt, iedereen kan het horen

De natuur is sterker dan de leer.

#datgene at aangeleerd is wordt gauw vergeten

De olie in de lamp is op.

#het geld is op

De ouderdom komt met gebreken.

#als je ouder wordt ga je vanalles mankeren

De pen is machtiger dan het zwaard.

#woorden kunnen meer teweeg brengen dan wapens

De pot verwijt de ketel dat die zwart ziet

#een ander aanwijzen als schuldige, terwijl die zelf hetzelfde gedaan heeft

De ratten verlaten het zinkende schip.

#als de omstandigheden verslechteren denken sommigen alleen aan zichzelf en vertrekken

De rijpste pruimen zijn geschud.

#belangrijkste werk is gedaan of grootste deel van de oogst is binnengehaald

De schellen vallen hem van de ogen.

#plotseling iets begrijpen hoe het in elkaar steekt

De soep wordt nooit z#heet gegeten als ze wordt opgediend.

#de uitvoer van erg strenge maatregelen valt in de praktijk erg mee
#de woorden van iemand worden minder zwaar opgepakt dan dat ze uitgesproken zijn

De teerling is geworpen.

#niet meer terugkunnen door de genomen stap

De tijd kent geen genade.

#de tijd gaat sneller voorbij dan je denkt

De tijd zal het leren.

#na verloop van tijd is er bekend hoe het gegaan is

De vlag dekt de lading niet.

#iets onder een goede naam verkopen zonder dat het ook die kwaliteit heeft

De vruchten zullen de beloften der bloemen overtreffen.

#het is nu al goed, maar het eindresultaat wordt nog veel beter

De wens is de vader van de gedachte.

#je gelooft iets, omdat je wil dat het z#is

De wal keert het schip.

#door beperkingen enigerlei niet verder kunnen

De weg naar de hel is geplaveid met goede voornemens.

#veel goede voornemens hebben zonder ze daadwerkelijk uit te voeren

Die appelen vaart, die appelen eet.

#datgene wat iemand zelf verkoopt eet/gebruikt die ook

Die het breed heeft, laat het breed hangen.

#als iemand veel geld heeft kan die veel bezitten

Die het dichtst bij het vuur zit, warmt zich het best.

#als je ergens vlak bij bent heb je daar vaak meer voordeel van dan wanneer dat niet het geval is

Die het eerst komt, die het eerst maalt. Die eerst komt, het eerst maalt.

#wie als eerste aankomt, wordt als eerste geholpen

Die niet waagt, die niet wint

#wie nooit een risic#neemt kan ook niet iets bereiken

Die niet werkt, zal niet eten.

#wie bewust niet wil werken heeft geen recht op geld

Die staat ziet toe dat hij niet valle.

#mensen die alles denken te weten of kunnen, moeten zelf maar oppassen voor fouten en problemen

Die vlieger gaat niet op.

#die gedachte gaat niet lukken

Doe wel en zie niet om.

#doe datgene wat je doet goed, doe goede daden, maar verwacht niet geprezen te worden of een dankje wel daarvoor

Doe wel naar mijn woorden, maar ziet niet naar mijn daden.

#ik geef raad waar je je het beste aan kan houden, maar ik doe het zelf niet

Door schade en schande wordt men wijs.

#een mens leert het beste van z'n fouten

Door vragen wordt men wijs.

#door het stellen van vragen kun je veel te weten komen en veel kennis opdoen

Driemaal is scheepsrecht.

#de derde keer zal je wel gaan lukken

Een brutaal mens heeft de halve wereld.

#iemand die wat durft te zeggen krijgt het meestal wel voor elkaar

Eendracht maakt macht.

#wanneer mensen samenwerken kan men veel bereiken

Een ezel stoot zich in het algemeen geen tweemaal aan dezelfde steen.

#wanneer iemand een fout heeft gemaakt past diegene er meestal voor op diezelfde fout nog eens te maken

Eén gek kan meer vragen dan tien wijzen kunnen beantwoorden.

#er zijn altijd wel vragen waar niemand het antwoord op weet

Een gewaarschuwd mens telt voor twee.

#iemand die vooraf weet wat er fout kan gaan moet zich er maar op voorbereiden

Een goed begin is het halve werk.

#beter een goede start te maken dan later puin te moeten ruimen
#met een goede voorbereiding kan het werk goed en snel gedaan worden
        #In het Engels: proper preparation prevents poor performance

Een goede buur is beter dan een verre vriend.

#een buurman die je helpt heb je meer aan dan aan iemand die je nooit ziet

Een goed hart is goud waard.

#je treft niet snel meer mensen met een goed karakter

Een goed verstaander heeft aan een half woord genoeg. Een goed verstaander heeft maar een half woord nodig.

#als je luistert, dan snap je het meteen / iemand die goed luistert heeft niet veel uitleg nodig

Een half ei is beter dan een lege dop.

#beter iets dan niets

Een huishouden van Jan Steen.

#een rommelig huishouden hebben

Een kat in benauwdheid maakt rare sprongen.

#als het slecht gaat probeert men het op de vreemdste manieren op te lossen

Een kat komt altijd op z'n pootjes terecht.

#ingewikkelde en vervelende dingen kunnen vanzelf weer voor elkaar komen

Een kruimeltje is ook brood.

#wees gelukkig met wat je hebt

Een man een man, een woord een woord.

#wat je belooft moet je ook doen

Een ongeluk zit in een klein hoekje.

#door een kleine fout kunnen gemakkelijk erg nare ongelukken gebeuren

Een oude bok lust wel eens een groen blaadje.

#een oud persoon kan kan wel eens verliefd zijn op een vrij jong iemand

Een oud voerman hoort nog graag het klappen van de zweep.

#iemand die oud is vindt het fijn te praten over dingen van vroeger

Een rollende steen vergaart geen mos.

#iemand die slechts kort ergens werkzaam is komt niet vooruit

Een rotte appel in de mand, maakt al het gave fruit te schand.

#als iemand uit een groep een fout maakt benadeelt hij de hele groep
#door slechts één persoon kan iedereen van die groep een slechte naam krijgen

Een schip op het strand is een baken in zee.

#van de fouten die anderen hebben gemaakt kun je zelf veel leren

Een schurftig paard vreest de roskam.

#iemand die aan iets schuldig is, heeft liever niet dat datgeen onderzocht wordt

Eens gezegd, blijft gezegd.

#als iemand iets belooft moet die dat ook uitvoeren

Eén uur van onbedachtzaamheid, kan maken dat men jaren schreit.

#één moment van onvoorzichtigheid kan verschrikkelijke gevolgen hebben

Een vliegende vogel heeft altijd meer dan een zittende.

#iemand die veel buitenkomt krijgt altijd meer dan iemand die thuis blijft zitten

Een vos verliest wel zijn haren maar niet zijn streken.

#als iemand van uiterlijk is veranderd, maar niet van karakter
#wanneer een mens ouder wordt heeft die nog steeds dezelfde karaktertrekken

Een vriendelijk gezicht brengt overal licht.

#een vrolijk persoon weet vaak meer te bereiken dan een nors persoon

Een zondagssteek houdt geen week.

#er rust geen zegen op het werk wat iemand op zondag doet

Één zwaluw maakt nog geen zomer (variant: Eén zwaluw maakt de lente niet)

#het lijkt op een begin, maar dat zegt niets over het resultaat
        #Of: als 1 ding goed loopt, betekent het niet dat andere dingen ook z#goed gaan lopen

Eer is teer.

#beledigd worden doet pijn

Eerlijk duurt het langst.

#een leugen komt op den duur altijd uit, maar de waarheid blijft altijd waar

Eigen haard is goud waard.

#het is nergens z#mooi als thuis
#men hecht veel waarde aan het eigen bezit

Eigen lof stinkt.

#als iemand over zichzelf opschept geeft dat een erg rare indruk

Eind goed, al goed.

#de tegenslagen zijn gauw vergeten als het goed afloopt

Elke dag een draadje is een hemdsmouw in een jaar.

#als je iedere dag een beetje doet komt het karwei uiteindelijk klaar

Elke dag heeft genoeg aan zijn eigen kwaad.

#men moet zich niet zorgen maken over de toekomst

Elke gek heeft zijn gebrek.

#er valt op iedereen wel iets aan te merken

Elke ketter heeft zijn letter.

#ieder denkt dat de eigen mening bewezen kan worden

Elke medaille heeft een keerzijde.

#iets van twee kanten bekijken, aan iedere zaak zitten twee kanten, vaak een positieve en minder positieve kant

Elke vogel zingt zoals hij gebekt is

#iedereen zegt en doet het op de manier die bij hem past

Elk huisje heeft z'n kruisje.

#ieder gezin heeft eigen zorgen en problemen

Elk meent z'n uil een valk te zijn.

#een ouder meent dat diens kinderen beter/slimmer/etc. zijn dan andermans kinderen

Elk schot is geen eendvogel.

#niet iedere poging of alles wat je doet is succesvol

Ere wie ere toekomt.

#als iemand het verdient moet die ook de eer voor zijn werk krijgen

Er gaan veel makke schapen in een hok.

#wanneer iedereen rustig blijft, passen veel mensen in dezelfde ruimte

Er gaat een dominee voorbij.

#in een gezelschap zwijgt iedereen plotseling

Er is geen koe z#bont of er zit wel aan vlekje aan.

#niets is perfect

Er is geen pot z#scheef, of er past wel een deksel op.

#ook voor een minder mooi meisje is er een man te vinden

Ervaring is de beste leermeester.

#van datgene dat je zelf hebt meegemaakt leer je het meeste

Er verdrinken er meer in het glas dan in de zee.

#er gaan veel mensen dood door het drinken van alcohol

Er zijn meer hondjes die fikkie heten

#er zijn meer mensen/etc met dezelfde naam

Er zijn vele wegen die naar Rome leiden.

#iets kan vaak op meerdere manieren gedaan/bereikt worden

Gedachten zijn tolvrij.

#iedereen mag vrij denken wat diegene wil

Gedane zaken nemen geen keer.

#iets dat gebeurd is, kan je niet meer terugdraaien

Gedeelde smart is halve smart.

#als je over problemen praat, dan kan je het makkelijker verwerken
#door de problemen/ellende van een ander is het gemakkelijker de eigen problemen/ellende te dragen

Geen geld, geen Zwitsers.

#zonder geld krijg je hulp noch koopwaar of er is altijd wel geld nodig om iets gedaan te krijgen

Geen haar op mijn hoofd die daar aan denkt.

#ergens helemaal niets voor voelen

Geen roosje zonder doornen. Geen rozen zonder doornen.

#achter alle leuke/goede dingen zitten ook minder leuke kanten

Geen nieuws is goed nieuws.

#zolang het goed gaat met iemand is het lang niet z#sensationeel als dat het slecht gaat met iemand

Geen profeet is in zijn (eigen) land geëerd.

#in tegenstelling tot vreemden, zijn mensen uit je woonplaats minder bereid te luisteren

Gekken en dwazen schrijven hun namen op muren (of deuren) en glazen.

#mensen die het minst te melden hebben, schreeuwen vaak het hardst

Geld maakt niet gelukkig.

#er is meer in het leven dan rijkdom

Geld verzoet de arbeid.

#geld dat je krijgt maakt het harde vervelende werk weer goed

Geld wat stom is, maakt recht wat krom is.

#met geld kan men de ergste dingen goedmaken (voor geld is alles te koop)

Gelijke monniken, gelijke kappen.

#mensen van dezelfde soort hebben dezelfde rechten

Geluk is de kunst een boeket te maken van de bloemen waar je bij kunt

#gelukkig leven met de gegeven mogelijkheden/beperkingen

Gestolen goed gedijt niet.

#gestolen zaken brengen nooit voordeel

Gewogen maar te licht bevonden.

#gekeurd en afgekeurd worden

Gierigheid is de wortel van alle kwaad.

#door gierigheid ontstaan er veel problemen en is er veel ellende in de wereld

Gissen doet missen.

#als je niet zeker bent van je zaak maar gokt, gaat het meestal fout

Goed begonnen is half gewonnen.

#een goed begin is het halve werk

Goede raad is duur.

#bijna te moeilijk om raad te kunnen geven

Goede waar prijst zichzelf.

#voor goede waar hoeft geen reclame gemaakt te worden omdat het zich vanzelf verkoopt

Goede wijn behoeft geen krans.

#men komt vanzelf op goed eproducten af, die verkopen zichzelf, en daarom is reclame daarvoor niet nodig

Goed gereedschap is het halve werk.

#door de juiste hulpmiddelen te gebruiken wordt het karwei snel geklaard

Goedkoop is duurkoop.

#goedkope producten hebben meestal zoveel onkosten en nadelen dat ze daardoor duurder blijken te zijn dan een duurder product

Goed voorbeeld doet goed volgen.

#als je zelf op de goede manier handelt, nemen anderen dat vanzelf over

Goed voorgaan doet goed volgen.

#als je zelf op de goede manier handelt, nemen anderen dat vanzelf over

Grijze haren zijn kerkhofsbloemen.

#als je grijze haren krijgt, ben je niet z#ver van het kerkhof

Haast je langzaam.

#doe het z#snel mogelijk, maar niet sneller (uit het Latijn: Festina lente)

Haastige spoed is zelden goed./Maar haast je als het moet. Ook:

    Haast en spoed zijn zelden goed.
#snel dingen afhandelen, kan bijna nooit goed eindigen

Hardlopers zijn doodlopers.

#als je haastig begint gaat het gauw fout, je kunt beter eerst goed nadenken voor je iets doet om ongelukken door haast te vermijden

Het beste paard struikelt (ook) wel eens.

#ook de beste maakt wel eens een fout

Het beste paard van stal wordt overgeslagen.

#grappige uitspraak wanneer iemand overgeslagen wordt

Het bloed kruipt waar het niet gaan kan.

#verborgen wensen en verlangens komen vroeg of laat bewust of onbewust bovendrijven, je kan ze niet onderdrukken
#familieleden nemen het uiteindelijk steeds weer voor elkaar op

Het doel heiligt de middelen.

#om het doel te bereiken zijn alle middelen geoorloofd

Het eerste gewin is kattengespin.

#het gewonnen geld dat men vroeg in het spel wint raakt men later vaak weer kwijt

Het eind zal de last dragen.

#moeilijkheden en problemen komen vooral als het werk bijna af is

Het ei wil wijzer zijn dan de kip.

#het kind denkt het beter te weten dan de ouder

Het ene oor in, het andere weer uit.

#het wel horen en meteen weer vergeten.

Het ene woord haalt het andere uit.

#als de ene persoon een grote mond opzet, krijgt die dat van de ander terug

Het gras aan de andere kant van de heuvel is altijd groener.

#men denkt dat anderen geen problemen hebben

Het hemd is nader dan de rok.

#familie gaat boven vrienden

Het hinkende paard komt achteraan.

#wanneer het werk is gedaan komt de rekening
#na mooie dingen komen vaak de minder fijne dingen

Het hoge woord moet er uit.

#het moeilijke onderwerp waar iemand mee zit wordt uitgesproken

Het hoofd loopt me om.

#niet meer weten wat te doen (bv bij drukte)

Het is altijd koekoek éénzang.

#altijd hetzelfde verhaal vertellen of zelfde voorbeeld geven

Het is goed riemen snijden van andermans leer.

#het is gemakkelijk van andermans eigendom/geld te tracteren

Het is niet al goud wat er blinkt. Het is niet alles goud wat er blinkt.

#de dingen lijken mooier dan ze in werkelijkheid zijn
#mooie verwachtingen kunnen weleens een addertje onder het gras verbergen

Het is z#lang als het breed is.

#hoe er ook naar iets gekeken wordt maakt niet uit, de uitkomst is altijd hetzelfde

Het kan vriezen en het kan dooien.

#het kan alle kanten uit gaan

Het laatste hemd heeft geen zakken.

#je kunt niets meenemen als je dood gaat (laatste hemd = doodshemd)

Het leven is geen zoete krentenbol.

#het is niet altijd z#mooi, iedereen heeft wel eens tegenvallers

Het leven gaat niet altijd over rozen.

#het is niet altijd z#mooi, iedereen heeft wel eens tegenvallers

Het moet uit de lengte of uit de breedte komen.

#het moet op een of andere manier gebeuren

Het oog is groter dan de maag.

#meer op het bord scheppen dan er opgegeten kan worden

Het oog van de meester maakt het paard vet.

#het werk gebeurt beter als de baas toezicht houdt

Het oog ziet altijd van zich af.

#de eigen fouten ziet men niet, maar andermans fouten altijd wel

Het paard ruikt de stal.

#opschieten om gauw thuis te komen

Het sop is de kool niet waard.

#een onderwerp is te onbelangrijk om er aandacht aan te geven

Het verstand komt met de jaren.

#oudere mensen zijn wijzer en...jongere mensen mogen fouten maken

Het water loopt altijd naar de zee.

#mensen die veel hebben krijgen er ook altijd steeds meer bij

Het zijn niet alleen koks die lange messen dragen.

#uiterlijk vertoon bewijst niets
#het gereedschap hebben maakt iemand nog geen vakman

Het zijn niet de slechtste vruchten waaraan de wespen knagen. Het zijn de slechtste vruchten niet waaraan de wespen knagen.

#over de goede mensen worden vaak onaardige dingen verteld

Het zijn sterke benen die de weelde kunnen dragen.

#mensen die plotseling veel geld hebben, geven het gemakkelijk uit aan verkeerde dingen

Hij heeft de klok horen luiden, maar weet niet waar de kleppel hangt.

#er iets wel van gehoord hebben, maar het fijne er niet van afweten

Hij werkt op zijn elf-en-dertigst.

#erg langzaam werken

Hij ziet ze vliegen.

#niet goed bij het verstand zijn

Hoe meer zielen, hoe meer vreugd.

#hoe meer mensen er bij zijn, hoe leuker dat het is.

Hoge bomen vangen veel wind.

#bekende/belangrijk mensen of met een hoge functie krijgen sneller commentaar of kritiek

Holle vaten bommen/klinken het hardst.

#wie er het minste verstand van heeft, verkondigt het luidst zijn mening

Honger maakt rauwe bonen zoet.

#wanneer iemand echt honger heeft kan die dingen eten die die normaal niet lust

Hoogmoed komt voor de val.

#iemand die erg trots is of hoogmoedig, krijgt gauw de bijbehorende ellende

Hoop doet leven.

#als je kan hopen op betere tijden, dan krijg je toch weer levenslust
#z#lang je nog hoop hebt zijn er ook nog mogelijkheden

Ieder vist op zijn getij.

#iedereen doet zijn dingen wanneer hem dat het beste uitkomt

In het donker zijn alle katjes even grauw.

#alle meisjes lijken in het donker even mooi
#in het donker is niet te zien wat er gedaan moet worden

In het land der blinden is éénoog koning.

#je hoeft maar weinig moeite te doen om mensen vóór te blijven als zij zich niet in dat onderwerp verdiepen of er geen tijd/moeite in willen stoppen
#wanneer iemand als enige een beetje van iets weet, lijkt het voor iedereen die er niets van weet alsof diegene er echt verstand van heeft

In het veen ziet men niet op een turfje.

#wie rijk is let niet op een eur#meer of minder

In mei legt ieder vogeltje een ei.

#in mei doet het weer aan de zomer denken

Is Saul onder de profeten?

#niet verwachten dat iemand er ook aanwezig is

In troebel water is het goed vissen.

#men kan van de moeilijkheden van een ander gebruik maken om er z'n eigen voordeel mee te doen

J

Je kan geen omelet maken zonder eieren te breken.

#om iets te bereiken moet je kosten maken of moeite doen

Je kan niet de kool en de geit sparen.

#je moet keuzes maken

Je moet een gegeven paard niet in de mond kijken.

#je moet niet te kritisch zijn over cadeaus, of koopjes

Je moet de huid van de beer niet verkopen voor hij geschoten is.

#men viert best de overwinning niet alvorens er gewonnen is

Je moet geen slapende honden wakker maken.

#beter niet over een bepaald onderwerp beginnen
#je moet aan mensen die ergens niets van weten en het er wellicht niet mee eens zijn, niets erover vertellen

Je moet roeien met de riemen die je hebt.

#je moet gebruikmaken van de middelen die je ter beschikking staan

Je weet nooit hoe een koe een haas vangt.

#het kan altijd wel eens lukken

Jij raapt nog geen str#van de aarde.

#je hebt nog niets verwezenlijkt

Jong geleerd is oud gedaan.

#hoe eerder men iets leert, des te langer de vaardigheid zal blijven

Jong te paard, oud te voet.

#als je in je jeugd erg wordt verwend, krijg je het later erg moeilijk

K

Kalmte zal je redden.

#als je rustig blijft gaan de dingen beter

Kan uit Nazareth iets goeds komen?

#wanneer iemand een bepaalde opvoeding heeft gehad kan daar nis goeds van verwacht worden

Katten die muizen, mauwen niet.

#tijdens het eten praat men niet

Kennis is macht.

#veel weten kan veel invloed betekenen

Keulen en Aken zijn niet op een dag gebouwd.

#grote projecten kosten tijd (en vergen geduld)

Kijken alsof men z'n laatste oortje versnoept heeft.

#verlegen en beteuterd kijken

Kinderen en dronken lui zeggen de waarheid.

#ze weten niet wat ze geacht wordt voor zich te houden en zeggen alles

Kleine kopjes hebben ook oren. (variant: Kleine potjes hebben grote oren.)

#je moet uitkijken met wat je zegt als er kinderen bij zijn

Kleine oorzaken, grote gevolgen.

#kleine dingen kunnen groete gevolgen hebben

Kleine potjes hebben ook oren Kleine potjes hebben grote oren

#ook kleine kinderen luisteren mee

Kleine vossen bederven de wijngaard.

#kleine fouten kunnen zorgen voor grote problemen in het geheel

Komt men over de hond, dan komt men ook over de staart.

#als men het moeilijkste gehad heeft is de rest eenvoudiger te doen

Komt tijd, komt raad.

#door het verloop van tijd komt de oplossing vanzelf aanzetten

Krakende wagens lopen het langst. Krakende wagens rijden het langst.

#nieuw hoeft niet altijd beter te zijn
#mensen die vaak ziek zijn worden vaak toch heel oud

L

Laat uw linkerhand niet weten wat uw rechterhand doet.

#als je een ander geld geeft kun je dat beter stilhouden want anderen hoeven het niet te weten

Langzaam aan, dan breekt het lijntje niet.

#je kunt beter rustig doorwerken, dan kan er het minste fout gaat

Ledigheid is des duivels oorkussen/Een geplaveisde weg is des duivels oorkussen.

#als je niets doet en lui bent, doe je ook niks goeds
#mensen die zich vervelen omdat ze niets te doen hebben, kunnen tot de slechts dingen komen daardoor

Lekker is maar één vinger lang.

#leuke dingen duren meestal maar erg kort

Lest best.

#het beste van alles komt op het einde

Leugens hebben korte benen.

#met een leugen schiet iemand niets op, na verloop van tijd komt de waarheid altijd naar buiten

Leven als vrienden en rekenen als vijanden.

#vriendelijk met elkaar omgaan uit een soort van formaliteit maar eigenlijk helemaal niet z#op elkaar gesteld zijn

Leven en laten leven.

#je hoeft je niet overal mee bemoeien, iets gewoon laten zoals het is

Liefde is blind.

#door verliefdheid de gebreken van een ander niet zien

Lieg ik, dan lieg ik in commissie.

#als ik niet de waarheid vertel komt dat omdat ik niet beter weet of vertel wat anderen vertellen

M

Maart roert zijn staart.

#in maart kan het erg koud zijn met winterse buien

Meisjes die bloemen vragen, mag je kussen zonder te vragen.

#een aanmoediging om meisjes met bloemen te kussen

Men kan geen ijzer met handen breken.

#iets niet doen omdat er op dat moment de tijd/middelen niet voor handen zijn

Men kan niet weten hoe een koe een haas vangt. Men weet nooit hoe een koe een haas vangt.

#op onverwachte wijze tot een oplossing komen

Men moet de boom buigen als die jong is.

#goede gewoonten kunnen het beste al jong worden aangeleerd

Men moet de dag niet prijzen voor het avond is.

#pas als alles gedaan is kun je zeggen of het goed ging

Men moet de huid niet verkopen voordat de beer geschoten is.

#je moet niet geld uitgeven voordat je het hebt verdiend

Men moet een gegeven paard niet in de bek zien/kijken.

#met een cadeau moet je blij zijn en niet te kritisch naar kijken

Men moet een paard de rug niet stuk rijden.

#men moet niet te veel eisen van een ander

Men moet geen oude bomen verpoten/verplaatsen.

#je moet geen oude mensen uit hun vertrouwde omgeving halen

Men moet geen oude schoenen wegwerpen voordat men nieuwe heeft.

#je moet niet iets al afdanken zonder dat er een vervanger voor is

Men moet het ijzer smeden als het heet is.

#je moet op het juiste moment de kansen grijpen en dingen doen

Men moet vossen met vossen vangen.

#je moet een slimme persoon vangen door slim te zijn

Men noemt geen koe bont, of er is een vlekje aan.

#als er allerlei vervelende dingen worden verteld is er vast wel iets van waar

Men vangt meer vliegen met honing dan met azijn.

#door vriendelijk te zijn bereik je meer bij iemand dan met lelijke woorden

Met de hoed in de hand komt men door het ganse land.

#iemand die vriendelijk is bereikt meer in het leven dan iemand die onaardig en onbeleefd is

Met de maat waarmee gij meet, zal u weder gemeten worden.

#op de manier zoals je een ander behandelt zal je ook zelf behandeld worden

Met hoge heren is het kwaad kersen eten.

#plezier maken en belangrijke beslissingen nemen, gaan slecht samen

Met onwillige honden is het slecht hazen vangen.

#het is moeilijk om samen te werken met mensen die niet willen

Met passen en meten wordt de tijd versleten.

#men moet het aanpakken en geen tijd met onbelangrijke dingen verspillen

Mijn naam is haas.

#ik weet nergens van en wil er niks mee te maken hebben!

Moeten is dwang, en huilen is kindergezang.

#tussen twee kwaden moeten kiezen, je lot nemen

Mooie liedjes duren niet lang.

#geluk is van korte duur

N

Na gedane arbeid is het goed rusten.

#na het werk doet het goed te kunnen uitrusten

Nakaarten heeft geen zin.

#men moet niet doorgaan met doorzeueren over iets wat al geweest is

Na mij de zondvloed.

#dat is een probleem dat zich pas voordoet als ik er niet meer ben - het zal mijn tijd wel duren

Na regen komt zonneschijn.

#als er wat naars is gebeurd, wordt het daarna weer beter

Na wat gepimpel, is de geest wat simpel.

#na wat te hebben gedronken ben je meestal niet meer helder van geest

Nieuwe bezems vegen schoon.

#in het begin doen nieuwe mensen hun best en zijn ze ijverig. Later zien we ook hun gebreken

Nieuwe heren, nieuwe wetten.

#met een nieuwe baas komen er nieuwe regels

Niemand kan twee heren dienen

#twee dingen tegelijk doen gaat niet

Niet geschoten, altijd mis.

#als je het niet probeert, komt er ook niks van

Niet om de knikkers, maar om het spel.

#het gaat niet om het winnen, maar om het spel

Nieuwe bezems vegen schoon.

#wie nieuw begint wil vaak alles meteen veranderen

Nood breekt wet.

#bij moeilijke omstandigheden is er meer geoorloofd

Nood leert bidden.

#in nood leert men anderen om hulp vragen

Nu breekt mijn klomp.

#van verbazing niet meer weten wat te zeggen

O

Oefening baart kunst.

#door veel te oefenen verbeteren de prestaties

Olie in het vuur gooien.

#iets doen waardoor de ruzie opnieuw begint of oplaait

Om de wille van de smeer, likt de kat de kandeleer.

#erg vriendelijk zijn tegen iemand die je niet mag om iets van diegene gedaan te krijgen

Onbekend maakt onbemind.

#iets wat nog onbekend is, kan ook niet geapprecieerd worden

Ondank is 's werelds loon.

#voor de inspanning van mensen geen beloning krijgen maar alleen kritiek.

Ondervinding is de beste leermeester.

#door iets zelf mee te maken of te oefenen leert men het snelst

Ongeluk komt zelden alleen.

#een tegenslag wordt vaak gevolgd door nog meer problemen

Onze Lieve Heer heeft rare kostgangers.

#op de wereld lopen er allerlei merkwaardige mensen rond

Oog om oog en tand om tand.

#wraak nemen voor onrecht dat je is aangedaan, door de dader precies hetzelfde aan te doen. Voor de komst van moderne(re) rechtsstelsels betekende dit inderdaad dat men letterlijk dat wanneer iemand een oog bij je uitstak of een tand uitsloeg, je precies hetzelfde mocht doen. En wanneer een stamlid vermoord was door iemand van een andere stam, mocht men een lid van die andere stam doden

Ook tussen de mooie bloemen groeien brandnetels.

#de schoonheid van de omgeving biedt geen garantie voor onaangename zaken

Oost west, thuis best.

#waar je ook bent, thuis voel je beter op je gemak
        #Engels: Home Sweet Home

Ongevraagd, ongeweigerd.

#als je iets doet waarvoor geen toestemming is gevraagd kan het achteraf niet meer geweigerd worden omdat het al gebeurd is

Onkruid vergaat niet.

#elke tegenslag te boven komen

Op elk potje past een dekseltje.

#bij iedereen en alles past wel iemand of iets

Oude bokken hebben stijve horens.

#oude mensen hebben vaak vaste gewoontes die maar moeilijk kunnen veranderen

Ouderdom komt met gebreken.

#letterlijk

Overdaad schaadt.

#te veel van iets is schadelijk

Over smaak valt niet te twisten.

#iedereen heeft een eigen smaak, een eigen persoonlijke voorkeur, niets mis mee

P

Paarden die haver verdienen krijgen ze niet.

#de mensen die het hardste werken, krijgen het minste geld

Papier is geduldig.

#men kan veel schrijven

Pappen en nathouden.

#mee bezig blijven of (onderwerp) aanhouden om resultaat te krijgen

Parijs is wel een mis waard.

#om een voordeel te behalen bij tegenstanders aansluiten

Praatjes vullen geen gaatjes.

#met praten alleen komt men er niet, er moet ook wat gedaan worden

R

Rozegeur en maneschijn.

#in het begin was alles goed en mooi

Rust roest.

#wanneer je niets doet gaat je vermogen achteruit

S

Schijn bedriegt.

#het niet kunnen afgaan op het uiterlijk

Schoenmaker, blijf bij je leest.

#doe alleen het werk waar je iets van kent (een leest is schoenmakersgereedschap)
#een mens moet zich alleen bezighouden met datgene waarvan die iets afweet of datgene wat die echt kan

Schraalhans is hier keukenmeester.

#weinig te eten hebben

Sijmen betaalt.

#diegene die het minste verdient draagt de kosten

's lands wijs, 'lands eer

#ieder land heeft z#zijn eigen gewoontes en gebruiken

Soort zoekt soort.

#mensen met dezelfde interesses zoeken elkaar op

Spreken is zilver, zwijgen is goud.

#soms kun je beter je mond houden

Stel niet uit tot morgen, wat je vandaag kunt doen.

#doelt op actie, wees niet lui of gemakzuchtig, ga door en wel nu.
#door nu het werk al te doen geeft het later een rustiger gevoel

Stille waters hebben diepe gronden.

#mensen die weinig zeggen kunnen vaak meer dan men denkt

Strenge heren regeren niet lang.

#wanneer een baas niet een beetje soepel is wordt het voor hem erg moeilijk

T

Te laat de put gevuld als het kalf verdronken is (variant: Als het kalf verdronken is, dempt men de put).

#als het ongeluk gebeurd is, helpt het niet meer voorzorgen te nemen. Betekent ook: men neemt pas maatregelen als het te laat is

Thuis is in je schuur.

#dit wordt gezegd als je weinig thuis bent

Tijd heelt alle wonden.

#door het verloop van tijd worden herinneringen zwakker en de erge/verdrietige/zware/kwaadmakende dingen minder erg

Tijd is geld.

#je kan iedere minuut in (werk)tijd gebruiken voor productieve activiteiten. Dus alle verspilde tijd is ook geldverspilling

Tijd slijt.

#door het verloop van tijd worden herinneringen zwakker en de erge/verdrietige/zware/kwaadmakende dingen minder erg

Twee handen op één buik.

#twee personen die het altijd met elkaar eens zijn

U

Uit het oog, uit het hart.

#als je iemand niet meer ziet vergeet je hem ook sneller

Uitstel is geen afstel. (Tegenovergestelde wordt ook vaak gebruikt: Uitstel is afstel).

#als je iets uitstelt wil dat nog niet zeggen dat je het nooit meer gaat doen (Tegenovergestelde: je kunt het beter maar meteen doen, als je het uitstelt, komt het er vaak niet meer van)

V

Van bruiloft komt bruiloft.

#op een bruiloft kunnen twee mensen elkaar leren kennen die dan weer gaan trouwen

Van dik hout zaagt men planken.

#niet al te nauwkeurig of zorgvuldig werken

Van praat komt praat.

#een nieuwtje wordt snel verder verteld

Van uitstel komt afstel.

#letterlijk, wanneer iets wordt uitgesteld wordt het vaak vergeten en helemaal niet meer gedaan

Veel beloven en weinig geven, doet de gek in vreugde leven.

#veel mensen zijn al blij met een belofte en geloven alles

Veel geschreeuw maar weinig wol.

#veel woorden hebben maar in de praktijk komt daar weinig van terecht

Veel honden zijn der hazen dood.

#niemand kan op tegen heel veel tegenstanders

Veel varkens maken de spoeling dun.

#als er over veel mensen iets verdeeld moet worden krijgt iedereen maar een klein deel

Vele handen maken licht werk.

#als een karwei samen wordt opgepakt is het snel en gemakkelijk gedaan

Verandering van spijs doet eten.

#eens iets anders te doen doet de mens goed

Verbaas U niet, verwonder U slechts.

#letterlijk

Vertrouwen komt te voet en gaat te paard. of Vertrouwen komt te voet en vertrekt te paard.

#door een enkele stommiteit kan men vertrouwen of een reputatie die men jarenlang heeft opgebouwd in een keer teniet doen.

Vieze varkens worden niet vet.

#als iemand te kieskeurig is, krijgt die wellicht te weinig eten

Vogeltjes die z#vroeg zingen zijn voor de poes.

#wanneer iemand te snel van iets genieten wil, komen er vaak bedrogen vanaf

Voorkomen is beter dan genezen.

#door voorzichtig te zijn kun je problemen en ongelukken voorkomen

Voor niets gaat de zon op.

#alles kost geld en moeite, behalve datgene wat van de zon komt

Voorzichtigheid is de moeder van de porseleinkast.

#voorkom onheil door voorzichtig te zijn
#moeilijke problemen moeten ook voorzichtig en op goede manier worden opgelost

Voor niets gaat de zon op of Alleen de zon gaat voor niets op.

#voor welvaart moet gewerkt worden, niks is gratis

Vragen staat vrij. of Vragen is vrij.

#iedereen heeft de gelegenheid om vragen te stellen

Vrienden in nood, honderd in een lood.

#wanneer er zich problemen voortdoen laten vrienden je vaak in de steek

W

Waar een wil is is een weg.

#als je iets echt wilt, dan zul je ook slagen /de weg vinden naar je doel
        #Of: als iemand echt wil is er altijd een manier om het gedaan te krijgen

Waar gehakt wordt, vallen spaanders.

#als je iets wil bereiken, moet je offers brengen
#waar mensen werken worden fouten gemaakt, zonder daaraan te ontkomen

Waar het hart vol van is, loopt/vloeit de mond van over.

#over dingen die iemand bezig houdt praat men erg graag
#wat je belangrijk vindt of waar je veel aan denkt, daar praat je ook veel over

Waar het paard aangebonden is, moet het vreten.

#men moet zich naar de omstandigheden schikken

Waar niets is, verliest de keizer zijn recht.

#zonder geld kan men wel iets willen, maar dan komt het er niet van

Waar rook is, is vuur. Geen rook zonder vuur.

#bij iedere gebeurtenis hoort een oorzaak. Van de meeste geruchten is er altijd wel iets waar
        #Of: als er iets naars over iemand wordt verteld is er vast wel een kern van waar

Waar twee kijven hebben twee schuld.

#beide personen hebben schuld als ze ruzie met elkaar maken

Wat baten kaars en bril, als den uil niet zienen wil.

#het heeft geen zin iemand te helpen die toch niet wil meewerken

Wat de boer niet kent dat eet hij niet.

#onbekend maakt onbemind
#als iets onbekend is eten sommige mensen dat niet

Wat heb ik nou aan mijn fiets hangen?

#wat is hier aan de hand?

Wat het oog niet ziet, wat het hart niet deert.

#wat je niet ziet en niet weet heb je ook geen last

Wat het zwaarst is moet het zwaarst wegen.

#wat het belangrijkste is moet het eerste gebeuren

Wat in het vat zit, verzuurt niet.

#iets wat goed is, en goed bewaard wordt, verliest zijn waarde niet
#wat belooft is zal ook worden ingelost

Wat niet weet, wat niet deert.

#waar je geen weet van hebt kun je ook geen last hebben

Weet wat je zegt, maar zeg niet alles wat je weet.

#wees voorzichtig met woorden en je informatie

Wie 's nachts uit vissen gaat, moet overdag zijn netten drogen.

#als je teveel gedronken hebt, ben je de volgende dag niets waard

Wie aan de weg timmert heeft veel bekijks.

#iemand die grote beslissingen moet nemen, krijgt vaak ook veel kritiek

Wie a zegt moet ook b zeggen.

#als iemand eenmaal ergens aan begonnen bent, moet die er ook mee doorgaan

Wie boter op zijn hoofd heeft moet niet in de zon gaan lopen.

#als je zelf iets gedaan hebt wat verkeerd is, moet je een ander niet van beschuldigen als die hetzelfde gedaan heeft

Wie de schoen past, trekke hem aan.

#als je je aangesproken voelt moet je er maar wat mee doen
#zonder dat iemand bij naam wordt genoemd toch weten dat diegene wordt bedoelt

Wie een hond wil slaan, kan gemakkelijk een stok vinden.

#als je iemand (ergens mee) wilt afkeuren is er altijd wel een reden te vinden

Wie een kuil graaft voor een ander, valt er zelf in.

#je kan het slachtoffer worden van je eigen snode plannen

Wie eens steelt is altijd een dief.

#als iemand ooit heeft gestolen zal die altijd blijven stelen

Wie geeft wat hij heeft, is waard dat hij leeft.

#als je zoveel geeft zoveel je kunt, dan kan niemand je iets verwijten

Wie goed doet, goed ontmoet.

#wie goede dingen doet voor andere mensen kan soms ook goede dingen terug verwachten

Wie het kleine niet eert, is het grote niet weerd. Wie het kleine niet leert, doet het grote verkeerd.

#waardeer de kleine dingen in het leven, ze brengen je tot een groter doel

Wie het laatst lacht, lacht het best.

#na enige tijd is pas bekend wie de grootste aanleiding tot lachen heeft

Wie het onderste uit de kan wil hebben, krijgt de deksel op de neus.

#iemand die te begerig is loopt grote kans niets te krijgen

Wie hoog klimt kan laag vallen.

#belangrijke zaken snel kwijt raken door kleine dingen

Wie in het schuitje zit moet meevaren.

#wie ergens mee begonnen is moet dit ook afmaken

Wie kaatst kan/moet de bak verwachten.

#als je een ander plaagt, kun je verwachten dat die jou terug gaat plagen

Wie met pek omgaat, wordt ermee besmet.

#wie met slechte mensen omgaat neemt de gewoontes van die mensen over

Wie mooi wil wezen, moet pijn lijden.

#voor schoonheid moet je wat over hebben

Wie niet horen wil, moet voelen.

#wie niet luistert naar wijze raad, of wie ongehoorzaam is, zal de gevolgen wel aan den lijve ondervinden

Wie niet sterk is moet slim zijn.

#wie geen macht of invloed heeft moet zijn slimheid gebruiken om je doel te behalen

Wie niet waagt, niet wint.

#als je het nooit probeert, zal je ook geen succes hebben

Wiens brood men eet, diens woord men spreekt.

#diegene bij wie men in dienst is of waarvan men afhankelijk is geeft men gelijk

Wie veel eist krijgt veel. Wie te veel eist krijgt niets.

#je kan door het te vragen veel bij mensen gedaan krijgen, maar als je onredelijk wordt zal je worden overgeslagen

Wie voor een dubbeltje geboren is, wordt nooit een kwartje.

#je kunt nooit boven de stand komen waarin je geboren bent. Arm geboren, zal wel arm blijven

Wie wind zaait, zal storm oogsten.

#wie verkeerd handelt, zal de gevolgen daarvan ondervinden
#wie zelf de boel opstookt zal er zelf de gevolgen vangaan dragen

Wie zich aan een ander spiegelt, spiegelt zich zacht.

#wie de problemen van een ander ziet weet hoe die moet handelen en voorkomt eigen schade zonder dat het hem zelf wat kost

Wie zijn billen brandt, moet op de blaren zitten. Wie op billen brandt, moet op de blaren zitten.

#als je iets doms doet, moet je de gevolgen dragen (liefst zonder klagen)

Wie zijn gat brandt, moet op de blaren zitten.

#als je iets doms doet moet je er ook de gevolgen van dragen

Wie zijn neus schendt, schendt zijn aangezicht.

#wie slecht spreekt over zijn familie, spreekt slecht over zichzelf

Wie zwijgt, stemt toe.

#als je het ergens niet mee eens bent, moet je het zeggen

Wiens brood men eet, diens woord men spreekt.

#men spreekt degene niet tegen van wie men voor zijn broodwinning afhankelijk is

Z

Zachte heelmeesters maken stinkende wonden.

#een grondige oplossing is beter dan doormodderen of het voorzichtig aanpakken, ook al is hij pijnlijk

Zijn haan moet altijd koning kraaien.

#een bepaald iemand moet altijd z'n gelijk krijgen of zin krijgen

Zijn pruik staat scheef.

#hij is gehumeurd

Zijn schip voert te grote zeilen.

#te veel geld uit geven

Zoals de ouden zongen, piepen de jongen.

#kinderen doen en denken vaak hetzelfde als hun ouders

Zoals de waard is, vertrouwt hij zijn gasten.

#argwanenende mensen zijn vaak zelf niet te vertrouwen (en andersom) / een mens denkt net z#over een ander als die over zichzelf denkt, dus als iemand zelf oneerlijk is denkt diegene dat anderen ook oneerlijk zijn

Zoals de wind waait, waait zijn jasje.

#hij gaat met de heersende mening mee of telkens van mening veranderen afhankelijk van de mensen om iemand heen

Zoals het klokje thuis tikt, tikt het nergens.

#uiteindelijk is het thuis toch het beste toeven (zie ook: Oost west, thuis best)

Z#gewonnen, z#geronnen.

#geld dat men snel wint raakt men ook vaak gauw weer kwijt
#als iets heel makkelijk is komen aanwaaien dan is het verlies ervan niet z#erg

Zolang er leven is, is er hoop.

#er is altijd hoop, dus geef nooit op!
#er is nog een klein beetje loop dat het nog kan veranderen als het ernstig is

Zonder geluk vaart niemand wel.

#alleen met hard werken komt men er niet, ook een beetje geluk is nodig om ergens te komen

Zo vader, zo zoon (of: Zo moeder, zo dochter).

#kinderen erven de eigenschappen van hun ouders

Zoveel hoofden, zoveel zinnen.

#iedereen heeft een eigen mening waarbij men moeilijk samen tot een oplossing kan komen

Z#zijn we niet getrouwd.

#op die manier iets niet afgesproken hebben

Zuinigheid met vlijt, bouwt huizen als kastelen.

#door te sparen krijg je uiteindelijk een grote som geld