Sms-berichten moeten kort zijn. Heel kort. Allereerst omdat de beschikbare ruimte nu eenmaal beperkt is. In de meeste gevallen is die ruimte slechts zo'n 160 tekens, inclusief spaties. Een andere belangrijke reden is dat het lastig is om op een mobiele telefoon toetsen in te drukken, terwijl dat wél nodig is om woorden en zinnen te kunnen maken. Vooral mensen met dikke vingers hebben tikproblemen op de mobiele telefoon. Inmiddels worden weliswaar ook volop sms-berichten met een gewone computer via internet naar gsm'etjes verstuurd, maar sms'en via de mobiele telefoon zelf, is toch veruit het populairst.

Hoe kun je er nu voor zorgen dat je met zo weinig mogelijk lettertekens zo veel mogelijk zegt?

Zinnen strippen of uitkleden doe je door alle woorden weg te laten die niet echt nodig zijn voor het overbrengen van de betekenis van een zin. Een zin als

'Ik vond het fantastisch gisteren'

kan bijvoorbeeld gemakkelijk gestript worden tot

'fantastisch gisteren'.

Daarbij zien we dan nog af van de mogelijkheid 'fantastisch' en 'gisteren' af te korten.

Natuurlijk is het wel oppassen geblazen met het strippen van zinnen, want datgene wat je wilt overbrengen, kan ook onduidelijk worden als je woorden weg gaat laten. Het is zelfs mogelijk dat een gestripte zin een betekenis krijgt die je helemaal niet bedoelt. Strip zinnen daarom voorzichtig. Zorg er altijd voor dat de kern die je overhoudt maar voor één uitleg vatbaar is. En dat moet dan de uitleg zijn die jij erin hebt willen stoppen.

Een letterwoord is een woord dat ontstaat door alleen de eerste letter van de woorden uit een zin op te nemen en die samen te voegen. Van de zin

'je bent zo lief'

is het letterwoord: JBZL.

Natuurlijk werken letterwoorden alleen als ze door de ontvanger ervan 'gelezen' kunnen worden. Daarom zijn er standaardlijsten in omloop met letterwoorden die voor het gsm'en min of meer gemeengoed zijn geworden. In de hoofdstukken 2 en 3 tref je zulke standaardlijsten aan, in het Engels en in het Nederlands, omdat dat de talen zijn waarmee in Nederland en Vlaanderen ge-sms't wordt.

Het woord 'shordjes' is een combinatie van het Engelse 'short' en het Nederlandse 'woordjes'. Shordjes zijn verkorte woordjes, meestal verkregen door het weglaten van alle klinkers uit een woord. In ons alfabet zijn de a, e, i, o, u en y de klinkers. De overige letters heten medeklinker. De meeste woorden en zinnen kun je heel goed begrijpen zonder de aanwezigheid van klinkers. Lees maar:

vnzlfsprknd

rglmtg

frljppn

lfdsvrdrt

stdnt zkt kmr.

Inderdaad, hier staat: 'vanzelfsprekend', 'regelmatig', 'fierljeppen', liefdesverdriet' en 'student zoekt kamer'.

Zou je daarentegen alle klinkers laten staan en juist de medeklinkers weghalen, dan blijft er iets onbegrijpelijks over:

aeee

eeai

ieee

ieeeie

ue oe ae.

Het advies is dan ook om bij het maken van shordjes niet de medeklinkers maar de klinkers weg te laten. Natuurlijk zijn er ook woorden waarbij je dat beter niet kunt doen. Een woord als 'koeienuier' bijvoorbeeld - dat woord zul je overigens niet al te vaak gebruiken - heeft maar liefst 8 klinkers en slechts 3 medeklinkers. Voor zo'n woord levert het weglaten van alle klinkers wél problemen op.

Voor woorden die met een klinker beginnen, is het aan te bevelen de beginklinker in het shordje op te nemen, bijvoorbeeld advrtnt (= advertentie). Meer voorbeelden van shordjes vind je in hoofdstuk 4.

We kennen in het Nederlands een aardig aantal gangbare afkortingen die zijn ontstaan door het weglaten van het laatste gedeelte van het volledige woord. Denk aan prof., incl., bijv., okt. en enz. In de schrijfpraktijk van alledag hebben dit soort woorden aan het eind een afkortingspunt. Bij sms'en is die punt meestal niet nodig. In een enkel geval kan ze er misschien beter maar wel staan om misverstanden te voorkomen. Als je 'geïllustreerd' bedoelt (bijvoorbeeld 'een geïllustreerd boek') is - wanneer je geen trema tot je beschikking hebt - een punt achter de afkorting gewenst (geil.) Zonder punt zou je een verkeerde indruk of verkeerde verwachtingen kunnen wekken.

Die letter moet dan wel hetzelfde klinken als de lettercombinatie.

De beste mogelijkheid biedt hier de 'x', die de plaats van 'ks' kan innemen, zoals in 'strax' (of 'strx') en in 'nix' (of 'nx'). In het Engels is 'U' als vervanging van 'you' heel gangbaar.

Ook letters die verdeeld zijn over verschillende woorden, kun je soms met één enkele letter weergeven. Een voorbeeld is 'xje', dat een verkorting is van 'ik zie je'.

Sommigen sms'ers schrijven hun sms-berichten in een drieletterwoordenschrift. Daarbij gaat het dan niet om het gebruik van drieletterwoorden in de zin van schuttingtaal, maar om het terugbrengen van elk woord dat ze gebruiken tot precies drie letters. Over het algemeen kun je met drie letters per woord inderdaad heel goed duidelijk maken wat je bedoelt. Een zin als

'hou van jou'

levert natuurlijk sowieso geen enkel geen probleem op, maar ook echte verkortingen zijn na enige gewenning goed leesbaar:

'ben boo doe'

'moe hui mak'

'sor vnd nie'.

Hier staat dus:

'Ik ben boodschappen doen.'

'Ik moet huiswerk maken.'

'Sorry, vandaag niet'.

In het drieletterwoordenschrift vervallen woorden van één en twee letters (u, ik, me, de, enzovoort). Een zin als 'Ik zit te zappen' wordt dan ook: zit zap.

Je kunt woorden ook samenvoegen. In plaats van 'Hoe is-ie?' kun je schrijven 'hoesie', al is de ruimtewinst daarvan nogal beperkt. Veel groter wordt die winst als je bij bepaalde vraagzinnen de zogenoemde w-taal gaat gebruiken. Bij de w-taal ga je alle vraagzinnen die met 'wie', 'wat', 'waar', 'waarom' en 'wanneer' beginnen, terugbrengen tot één woord. Van de vraagwoorden neem je alleen de 'w' over, waaraan je dan het belangrijkste woord van de vraagzin koppelt. Als dat woord begint met een klinker (a-e-i-o-u-y), neem je dat hele woord over. Begint het belangrijkste woord met een medeklinker (alle andere letters van het alfabet) dan laat je die medeklinker samen met alle direct daarop volgende medeklinkers weg tot aan de eerste klinker. Zo wordt

'Waar staat de auto?'

kortweg

'wauto?'

En de zin

'Wanneer begint je tentamen?'

verkort je op deze manier tot

'wentamen?'

Zet achter deze verkorte vraagzinnen voor de duidelijkheid wel altijd een vraagteken. Je hoeft daarentegen niet met een hoofdletter te beginnen.

In het woord 'wacht' zit de lettercombinatie 'acht'. Die kun je natuurlijk vervangen door 8, waardoor je 'w8' krijgt. Andere voorbeelden zijn:

pr8ig (prachtig)

g1 (geen)

7mlslrz (zevenmijlslaarzen).

Ook enkele Engelse woorden kunnen goed weggecijferd worden, zoals:

4you (voor jou)

2day (vandaag).

Je kunt cijfers ook nog op een andere manier inzetten. Drie woorden die met 'n' beginnen, kun je bijvoorbeeld weergeven als: 3n. Hiermee bedoel je dan bijvoorbeeld: 'niet, nooit, nergens'.

Als je echt cijfergek bent, zou je zelfs uitsluitend cijfers kunnen gebruiken in sms-berichten:

51 = de soep wordt koud

62 = bel dringend je vader.

Maar uitsluitend via cijfers sms'en kan alleen met iemand die de door jou gebruikte cijfercodes kan ontcijferen. Je zou daartoe zelf een codesysteem kunnen maken, dat je onder je vaste sms-vrienden verspreidt. Of je maakt gebruik van het boekje Buzzertolk (1996), waarin honderden cijfercodes staan, met de bedoelde zinnen erachter:

719 = volgende keer beter

392 = ik neem een taxi.

Behalve cijfers kun je ook de speciale tekens gebruiken die op je mobiele telefoon zitten. Zo zou je 'ik aanbid je' kunnen weergeven met 'kaan+je'. Ook het gebruiken van een aantal 'smileys' en 'kontikons' voor sms-berichten behoort op een mobiele telefoon tot de mogelijkheden. Zie hiervoor smileys

Om te zeggen wat je wilt zeggen, kun je bij het sms'en ook namen gebruiken in plaats van woorden. Met één naam geef je dan een betekenis weer waar je normaal gesproken verschillende woorden voor nodig hebt. Als je bijvoorbeeld via een sms-berichtje wilt weten wat voor weer het is in het dorp waar je vriend of vriendin woont, kun je intikken:

'Kroll bij jou?' (= Hoe is het weer bij jou?)

Vrijwel iedereen zal bij Kroll direct aan weerman Erwin Kroll denken en snappen wat je bedoelt. Zo zijn er tal van mogelijkheden om een naam overdrachtelijk te gebruiken:

'Gaal kijken?' (= Kijk je vanavond ook naar de wedstrijd die het Nederlands voetbalelftal speelt?)

Bedenk nieuwe, korte woorden die als het ware een samenvatting zijn van iets waarvoor je in het gewone Nederlands meer woorden nodig hebt. Twee voorbeelden:

klupsen = in groepsverband bepaalde activiteiten ondernemen

hersteldate = een afspraakje met iemand met wie je eerder al ooit hebt afgesproken maar bij wie je die eerste keer geen al te beste indruk hebt achtergelaten.

Natuurlijk moeten je sms-partners de nieuwe woorden die je gebruikt wel kennen.

Veelzeggende woorden kun je ten behoeve van je sms-berichten van een nieuwe betekenis voorzien. Herkenbare woorden die hiervoor gemakkelijk te gebruiken zijn, zijn jargonwoorden uit de financiële wereld en de sportwereld. De beursterm 'putoptie' bijvoorbeeld kan in sms-taal betekenen: 'Een relatie die nog wel voortduurt maar waarvan duidelijk is dat ze op den duur niet standhoudt.' In hoofdstuk 5 wordt uitgebreider op deze schrijfkortmethode ingegaan.

Er zijn alles bij elkaar dus mogelijkheden te over om kort te schrijven. Toch moet je niet altijd alles willen verkorten. Sommige gedachten en gevoelens die je via een sms-bericht wilt versturen, zijn zo bijzonder dat ze het juist verdienen onverkort weergegeven te worden. Lukt dat niet in één berichtje, maak er dan twee van. Of schrijf voor de verandering eens een echte ouderwetse brief op een stuk papier, die je in een envelop stop en via de post verzendt. Desgewenst kun je zo'n brief natuurlijk wel weer met een sms-berichtje aankondigen: 'W8 op de postbode.'

Over het algemeen hoef je je juist in een sms-bericht niet om de spelling te bekommeren. Veelal pruts je al zoveel aan de woorden die je in een sms-bericht gebruikt - vooral door ze te verkorten - dat de spelling er sowieso minder toe doet.

Toch moet je over spelling bij het sms'en ook weer niet al te luchtig doen. Ga je in een sms-bericht volledige woorden en zinnen maken, dan is enige aandacht voor de spelling wel gewenst. Als afschrikwekkend bewijs daarvoor kan het volgende zinnetje dienen dat een blijkbaar spellingzwakke jongen aan zijn vriendin schreef:

'Ik schijt nooit meer van jouw'

De jongen bedoelde, en dat bedoelde hij serieus, dat hij nooit meer zou scheiden van 'zijn' meisje. Maar het meisje vond het berichtje zo afstotelijk, dat ze de relatie onmiddellijk verbrak: 'OenS' (= over en sluiten).

En zo kan het vaker misgaan. Als je je vriend of vriendin een sms'je stuurt met de tekst: 'Ik ga je verassen', dan slaat hij of zij misschien wel op de vlucht in plaats van met smart op je te gaan zitten wachten. Want ja, er is nogal een verschil tussen 'verassen'(in as doen opgaan) en 'verrassen'.

Shordjes zijn verkorte woorden, die bij het sms'en tijdbesparend kunnen werken. Het zijn geen letterwoorden, want bij letterwoorden gaat het om het samenvoegen van de eerste letter van verschillende woorden. Shordjes staan op zichzelf en gaan slechts zelden een combinatie aan met andere woorden. Hieronder volgt een reeks voorbeelden van shordjes. Het gaat slechts om een kleine selectie uit de talloze mogelijkheden die er zijn. In feite zijn zowat alle woorden te verkorten tot shordjes. Een echte standaardlijstjes voor shordjes is daardoor niet mogelijk, maar zo'n lijst is ook niet nodig omdat shordjes veelal via identieke verkortingen tot stand komen en dus snel doorzien kunnen worden. De onderstaande lijst bevat zowel Engelse als Nederlandse shordjes.

8baan achtbaan

8erste achternaam

8erste achterste

8terbm achterbuurman

8terbv achterbuurvrouw

a+er aanbidder

a+ster aanbidster

aan: aandelen

aand8 aandacht

abnee abonnee

acg acceptgiro

advrtnt advertentie

afchi afhaalchinees

afstb afstandsbediening

afstr afstudeerrichting

allfste allerliefste

astllr aansteller

avng aanvang

b4 before (voordat)

bb byebye (tot ziens)

bfrnd boyfriend (vriend)

bllb billboard (poster)

bmn buurman

brljnt briljant

bvw buurvrouw

bzkn bezoeken

chi chinees

cmptr computer

drnkn drinken (of: dronken)

dscssrn discussiëren

er8er kmn erachter komen

ff effe, eventjes

flwkl flauwekul

g grin (grijns) (G = big grin, grote grijns)

grlfr girlfriend (vriendin)

gwldg geweldig

hrtstkk hartstikke

i'en de puntjes op de i zetten

kpn kopen

lfs liefs

lgh laugh (lach)

mzzl (de) mazzel

pls please (alsjeblieft)

ppl people (mensen)

prcs precies

prdct product

pzz pizza

pzzkrr pizzakoerier

s smile (lach) (S = big smile, brede lach)

smss sms'en

sq standard question (standaardvraag)

sx seks

thx (of: tx) thanks (dank je)

vrkpn verkopen

vw vaarwel

w.e. whatever (wat er ook …)

xcs excuses

xtrm extreem

xts extase

znn zoenen

znng zonnig

znnn zonnen

AenT af en toe

AG alles goed?

BJB ben je bedonderd?

BPD blijf positief denken

BVD bij voorbaat dank

BWJB blijf waar je bent

DIDO dat is dan opgelost

DIEVo dat is een voordeel

DIEVoo dat is een vooroordeel

DINW dat is niet waar

EN echt niet

GerNH ga er niet heen

GerGH ga er gerust heen

GB geen bezwaar

GeI geen idee

GIR gelul in (de) ruimte

GoI goed idee

GW ga weg

HDJE hoe denk jij erover?

HGL het gaat lukken

HIGON heb ik gelijk of niet?

HKJD hoe kom je daarbij?

HWTD het wordt te duur

HZNZ het zit namelijk zo

IA iets anders

IB… ik ben…

IBVO ik ben verliefd op …

IBW ik ben weg

IBZT ik ben zo terug

ID… ik denk…

IEG in ieder geval

IG… ik geloof…

IKMNH ik kan me niets herinneren

IWAMZ… ik wil alleen maar zeggen…

IK ik kom

IKZ ik kom zo

ILIBa ik lig in bad

ILIBe ik lig in bed

IMNK ik mag niet klagen

ISH ik snap het

IV… ik vind…

IWHN ik weet het niet

IZIT ik zit in (de) trein

IZOF ik zit op (de) fiets

JBE… je bent een…

JHG je hebt gelijk

JHOO je hebt oogkleppen op

JOA jij ook al

JVJ je vergist je

KenK kort en krachtig

KHD… klopt het dat…

LGP leeftijd, geslacht, plaats

LHMW laat het me weten

LL leer luisteren

LML lijkt me leuk

LVJ leuk voor je

MN mooi niet

MNU maakt niet(s) uit

ND niet doen

NJL niet jaloers zijn

NLTM niet liegen tegen me

NMD nooit meer doen

NVV niet verder vertellen

ME mee eens

NME niet mee eens

NOH niet opnieuw, hè?

OenS over en sluiten

OML over mijn lijk

PMENV praat me er niet van

SJ snap je?

TH tussen haakjes

VIWN voorzover ik weet niet

VM volgens mij

VMN volgens mij niet

WD wat dan?

WJDN wist je dat niet?

WVVI wees vriendelijk voor iedereen

ZNZ zeik niet zo

DMOGW daar moet op gedronken worden

EEZVDJ en een zoen van de juffrouw

ETMEG een tien met een griffel

HG hartelijk gefeliciteerd

VHG van harte gefeliciteerd

HHG heel hartelijk gefeliciteerd

sms-1: HHG

sms-2: waarmee?

sms-1: we zijn vnd prcs 1 jr getr

sms-2: GW

IBS ik ben geslaagd

HHG ik heb het gehaald

HHH hiep hiep hoera

JBEK je bent een kanjer

KG knap gedaan

LZHL lang zal hij leven

LZIL lang zal-ie leven

LZZL lang zal ze leven

LZZZL lang zullen ze leven

1000xxs duizendmaal excuses

FB foutje, bedankt

HIAMF het is allemaal mijn fout

HSM het spijt me

HWNMB het was niet mijn bedoeling

IHEVVSV ik heb er vreselijk veel spijt van

IZHNMD ik zal het nooit meer doen

SIGTV sorry, ik ging te ver

SM straf me

VM vergeef me

WBIEL wat ben ik een lul

WBIET wat ben ik een trut

Gevoelens van blijdschap zijn in verschillende gradaties ook goed weer te geven via smileys )

EHG een heerlijk gevoel

IBGOJ ik ben gek op je

IBJ ik bewonder je

sms-1: IBJ

sms-2: waarom?

sms-1: JBZP (= je bent zo puur?)

sms-1: JVJ

BJET ik blijf je eeuwig trouw

IBOJW ik blijf op je wachten

IBZB ik ben zo blij

IDDHDAJ ik denk de hele dag aan je

IHVJ ik hou van je

IKWEGIDLS ik kan wel een gat in de lucht springen

IMJ ik mis je

JBZL je bent zo lief

WBIB wat ben ik blij

WJMMT wil je met me trouwen?

EV enge vent

IBB ik ben boos

IBEHEB ik ben echt heel erg boos

IBNNZBOIG ik ben nog nooit zo boos op iemand geweest

IWNMMJTMH ik wil niets meer met je te maken hebben

JKEBMNMI je komt er bij mij niet meer in

WJDNMD wil je dat nooit meer doen?

WKJLZ wat kun jij liegen zeg

Smileys, ook wel emoticons genoemd, zijn naast elkaar geplaatste leestekens - soms in combinatie met een letter of een cijfer - die van opzij bekeken op een gezichtje lijken dat een bepaald gevoel uitdrukt, of die anderszins een bepaalde betekenis hebben. De meest gebruikte smiley is een dubbele punt, gevolgd door een streepje, gevolgd door een sluitingshaakje, zo dus smile

Als je deze leestekencombinatie van opzij bekijkt zodanig dat het sluitingshaakje het onderste teken is, zie je een gezichtje: met de dubbele punt worden ogen verbeeld, het streepje is de neus, en het haakje stelt de mond voor, in dit geval een lachende mond.

Met een smiley kun je in een sms-bericht aangegeven dat je blij bent, ergens om moet lachen, ergens boos over bent, enzovoort.

In plaats van een smiley kun je ook een echt figuurtje via een sms-bericht versturen. Zo kun je in plaats van de blijdschap-smiley

ook het volgende tekentje op je scherm oproepen en meesturen:

:-)

Het aantal beschikbare tekeningetjes verschilt per gsm-toestel, evneals het aantal beschikbare leestekens en zogenoemde diakritische tekens (tekens die de juiste uitspraak van een letter aangeven, zoals trema's en accenttekens).

In dit hoofdstuk houden we ons verder alleen met de smileys bezig. We nemen hieronder een hele reeks van gangbare en minder gangbare smileys op die op de meeste mobiele telefoons ingetoetst kunnen worden. Daarachter zetten we steeds hun betekenis.

:-) ik ben blij, geamuseerd
:-D ik ben heel erg blij
:-I het doet me niks
(-( ik voel me heel erg ongelukkig
:-C ik ben erg teleurgesteld
:-O ik ben verbaasd
;-) wij weten het samen wel, of: ik ben nu even niet helemaal serieus (de puntkomma staat hier voor een knipoog)
:-> Deze combinatie drukt cynisme uit (bijtende spot)
>:-> Deze combinatie drukt sarcasme uit (dodelijke spot)
>;-> Deze combinatie drukt ironie uit (goedmoedige spot)
O:-) je bent een engel
(-: ik ben linkshandig
8-) ik ben brildragend
I-( ik ben mijn contactlenzen kwijt
@:-)ik ben net naar de kapper geweest, of: ik loop met een vetkuif rond
$:-)iemand voornamelijk aan geld denkt 
:-6 ik ben iets heel zoets aan het eten
:-7 dat was een pijnlijke opmerking
:-& ik kan (even) niet uit mijn woorden komen
:-# ik draag een beugel
:-@  schreeuw om aandacht.
:'-( ik moet (erom) huilen
:'-) ik moet huilen van blijdschap
+<:-) ik ben godsdienstig
:-x kusje
:-X ik zal het aan niemand doorvertellen
:-D hahaha (ik lach u uit)
:-S wat ik daarnet schreef, was vreselijk dom
:-i ik rook sigaretten
:-Q ik rook terwijl ik praat
:-? ik ben een pijproker
:-/ daar heb ik zo mijn twijfel over
X-( ik voel me doodziek
%-6 ik ben overwerkt
:#) ik ben dronken
enz.